Literacka nagroda Nobla dla Olgi Tokarczuk i Petera Handke
Szwedzka Akademia przyznała nagrody Nobla w dziedzinie literatury Oldze Tokarczuk za rok 2018 i Peterowi Handke za rok 2019. W bieżącym roku wyjątkowo przyznano nagrody za dwa lata.
Olga Tokarczuk, ur. w 1962 roku w Sulechowie, zanim całkowicie poświęciła się pisaniu, pracowała jako psycholog. Jej debiutancka powieść „Podróż ludzi księgi” („Reise der Buchmenschen”) została wydana w 1993 r. Jej najbardziej znana powieść „Prawiek i inne czasy” („Ur und andere Zeiten”) została opublikowana w 1996 roku i opisuje osiem dekad fikcyjnej polskiej wsi. Jurorzy wyróżnili przede wszystkim jej fast 1100-stronicowe dzieło „Księgi Jakubowe” („Die Jakobsbücher”) z roku 2014. Tokarczuk pochwalono za „narracyjną wyobraźnię, która wraz z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic, jako formę życia”.
76-cio letni Handke z Karyntii w Austrii otrzymał nagrodę za jego „za wpływową pracę, która dzięki pomysłowości językowej bada peryferie i specyfikę ludzkiego doświadczenia” jak wyjaśnił stały sekretarz Szwedzkiej Akademii, Mats Malm. Po przerwanych studiach prawniczych Handke w 1966 opublikował swoją powieść debiutancką „Szerszenie” („Die Hornissen”). Popularność pisarz uzyskał przede wszystkim przez zekranizowaną książkę „Strach bramkarza przed jedenastką” („Die Angst des Tormanns beim Elfmeter”) jego sztuki teatralne: „Publiczność zwymyślana” („Publikumsbeschimpfung”) (1966 r.) „Kaspar” czy „Untertagblues” jak i przez współpracę nad scenariuszem do filmu Wima Wendersa „Niebo nad Berlinem” (1987 r.).
Pisarz jest uważany za kontrowersyjnego ze względu na jego jednoznacznie popierające stanowisko wobec serbskich nacjonalistów. Teraz, gdy w 2019 r. otrzymał Literacką Nagrodę Nobla, wiele osób krytykuje decyzję Komitetu Noblowskiego.
Przyznanie nagrody dwóm laureatom stało się konieczne po tym, jak w ubiegłym roku odpowiedzialna za nominację Szwedzka Akademia zrezygnowała z ceremonii rozdania nagród po skandalu obyczajowym i zarzutach korupcji.
Nagroda Nobla po raz pierwszy została przyznana w maju 1901 roku.
Laureaci literackiej nagody Nobla:
2017 Kazuo Ishiguro (Wielka Brytania, urodzony w Japonii)
2016 Bob Dylan (USA)
2015 Swiatłana Aleksijewicz (Białoruś)
2014 Patrick Modiano (Francja)
2013 Alice Munro (Kanada)
2012 Mo Zan (Chiny)
2011 Tomas Tranströmer (Szwecja)
2010 Mario Vargas Llosa (Peru)
2009 Herta Müller (Niemcy)
2008 Jean-Marie Gustave Le Clézio (Francja)
2007 Doris Lessing (Wielka Brytania)
2006 Orhan Pamuk (Turcja)
2005 Harold Pinter (Wielka Brytania)
2004 Elfriede Jelinek (Austria)
2003 John Maxwell Coetzee (Republika Południowej Afryki)
2002 Imre Kertész (Węgry)
2001 V. S. Naipaul (Wielka Brytania)
2000 Gao Xingjian (Francja)
1999 Günter Grass (Niemcy)
1998 José Saramago (Portugalia)
1997 Dario Fo (Włochy)
1996 Wisława Szymborska (Polska)
1995 Seamus Heaney (Irlandia)
1994 Kenzaburō Ōe (Japonia)
1993 Toni Morrison (USA)
1992 Derek Walcott (St. Lucia)
1991 Nadine Gordimer (Republika Południowej Afryki)
1990 Octavio Paz (Meksyk)
1989 Camilo José Cela (Hiszpania)
1988 Nagib Mahfouz (Egipt)
1987 Joseph Brodsky (USA)
1986 Wole Soyinka (Nigeria)
1985 Claude Simon (Francja)
1984 Jaroslav Seifert (Czechosłowacja)
1983 William Golding (Wielka Brytania)
1982 Gabriel García Márquez (Kolumbia)
1981 Elias Canetti (Wielka Brytania)
1980 Czesław Miłosz (USA, urodzony w Polsce)
1979 Odiseas Elitis (Grecja)
1978 Isaac Bashevis Singer (USA, urodzony w Polsce)
1977 Vicente Aleixandre (Hiszpania)
1976 Saul Bellow (USA, urodzony w Kanadzie)
1975 Eugenio Montale (Włochy)
1974 Eyvind Johnson and Harry Martinson (Szwecja)
1973 Patrick White (Australia, urodzony w Wielkiej Brytanii)
1972 Heinrich Böll (Republika Federalna Niemiec)
1971 Pablo Neruda (Chile)
1970 Aleksander Solżencyn (Rosja)
1969 Samuel Beckett (Irlandia)
1968 Zasunari Kawabata (Japonia)
1967 Miguel A. Asturias (Gwatemala)
1966 Samuel J. Agnon (Izrael, urodzony w Polsce) i Nelly Sachs (Szwecja, urodzona w Niemczech)
1965 Michail Scholochow (Rosja)
1964 Jean-Paul Sartre (Francja, odmówił przyjęcia nagrody)
1963 Giorgos Seferis (Grecja, urodzony w Turcji)
1962 John Steinbeck (USA)
1961 Ivo Andrić (Jugosławia)
1960 Saint-John Perse (Francja urodzony w Gwadelupie)
1959 Salvatore Quasimodo (Włochy)
1958 Boris Pasternak (Związek Radziecki)
1957 Albert Camus (Francja)
1956 Juan Ramón Jiménez (Hiszpania)
1955 Halldór Kiljan Laxness (Islandia)
1954 Ernest Hemingway (USA)
1953 Winston Churchill (Wielka Brytania)
1952 François Mauriac (Francja)
1951 Pär Lagerkvist (Szwecja)
1950 Bertrand Russell (Wielka Brytania)
1949 William Faulkner (USA)
1948 Thomas Stearns Eliot (Wielka Brytania)
1947 André Gide (Francja)
1946 Hermann Hesse (Niemcy / Szwajcaria)
1945 Gabriela Mistral (Chile)
1944 Johannes Jensen (Dania)
1943 nie przyznano nagrody
1942 nie przyznano nagrody
1941 nie przyznano nagrody
1940 nie przyznano nagrody
1939 Frans Sillanpää (Finlandia)
1938 Pearl S. Buck (USA)
1937 Roger Martin du Gard (Francja)
1936 Eugene O’Neill (USA)
1935 nie przyznano nagrody
1934 Luigi Pirandello (Włochy)
1933 Iwan Bunin (Rosja)
1932 John Galsworthy (Wielka Brytania)
1931 Erik Axel Karlfeldt (Szwecja)
1930 Sinclair Lewis (USA)
1929 Thomas Mann (Niemcy)
1928 Sigrid Undset (Norwegia)
1927 Henri Bergson 1927 (Francja)
1926 Grazia Deledda (Włochy)
1925 George Bernard Shaw (Wielka Brytania)
1924 Władysław Reymont (Polska)
1923 William Butler Yeats (Irlandia)
1922 Jacinto Benavente (Hiszpania)
1921 Anatole France (Francja)
1920 Knut Hamsun (Norwegia)
1919 Carl Spitteler (Szwajcaria)
1918 nie przyznano nagrody
1917 Karl Gjellerup (Dania) i Henrik Pontoppidan (Dania)
1916 Verner von Heidenstam (Szwecja)
1915 Romain Rolland (Francja)
1914 nie przyznano nagrody
1913 Rabindranath Tagore 1913 (Indie)
1912 Gerhart Hauptmann (Niemcy)
1911 Maurice Maeterlincka (Belgia)
1910 Paul Heyse (Niemcy)
1909 Selma Lagerlöf (Szwecja)
1908 Rudolf Eucken (Niemcy)
1907 Rudyard Kipling 1907 (Wielka Brytania)
1906 Giosué Carducci (Włochy)
1905 Henryk Sienkiewicz (Polska)
1904 Frédéric Mistral (Francja) i José Echegaray (Hiszpania)
1903 Bjørnstjerne Bjornson (Norwegia)
1902 Theodor Mommsen (Niemcy)
1901 Rene Sully Prudhomme (Francja)
Do tej pory dwóch autorów odrzuciło nagrodę Nobla: w 1958 roku radziecki autor Borys Pasternak oraz w 1964 Francuz Jean-Paul Sartre. Borys Pasternak musiał odmówić przyjęcia nagrody pod naciskiem ówczesnego rządu sowieckiego.